Thứ Hai, 24 tháng 11, 2008

Trên thế giới còn bao nhiêu chế độ?

SAU khi xóa bỏ chế độ phong kiến, trên thế giới còn tồn tại những chế độ nào? Như thế nào gọi là chế độ quân chủ, dân chủ. Hiện có bao nhiêu nước trên thế giới theo chế độ XHCN? LuongVinh Phuc (…@hotmail.com).
Trên thế giới hiện nay còn tồn tại chế độ dân chủ và quân chủ lập hiến.
Chế độ quân chủ: Quyền lực tối cao của Nhà nước tập trung toàn bộ hay một phần vào tay người đứng đầu Nhà nước (vua, nữ hoàng, quốc vương...) theo nguyên tắc thừa kế. Chế độ quân chủ có một số biến dạng, mà quân chủ lập hiến là một trong những biến dạng đó. Quân chủ lập hiến (quân chủ hạn chế, quân chủ đại nghị) thì quyền lực của nguyên thủ quốc gia (vua, nữ hoàng...) bị hạn chế bởi cơ quan dân cử đó là Nghị viện (Quốc hội), vua không có quyền lực tuyệt đối về lập pháp, hành pháp, tư pháp mà chỉ có một số quyền nhất định và chủ yếu là mang tính hư vị mà thôi. Một số nước hiện nay theo chế độ này: Anh, Hà Lan, Tây Ban Nha, Nhật Bản, Thái Lan...
Chế độ dân chủ: Nhà nước thuộc về nhân dân. Nhân dân thực thi quyền lực của mình thông qua các cơ quan đại diện do dân bầu ra trong một nhiệm kỳ nhất định. Có hai dạng cơ bản:
- Chế độ dân chủ tư sản: được xây dựng trên các quan hệ sản xuất TBCN, là chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN về tư liệu sản xuất (TLSX) và bóc lột giá trị thặng dư. Quyền lực Nhà nước thiết lập theo nguyên tắc "tam quyền phân lập", đa đảng đối lập...
Chế độ dân chủ XHCN (hay dân chủ nhân dân): thiết lập trên chế độ công hữu TLSX, quyền lực Nhà nước luôn đảm bảo nguyên tắc "tập trung thống nhất", đảm bảo sự tham gia đông đảo của nhân dân lao động vào quản lý Nhà nước...
Khi hệ thống XHCN ? Đông Âu và LX rơi vào khủng hoảng dẫn tới tan rã, sụp đổ vào những năm cuối thập kỷ 80, đầu thập kỷ 90, nhưng một số nước vẫn kiên định đi theo con đường XHCN: CHXHCN Việt Nam, CHND Trung Hoa, CHDCND Triều Tiên, CH Cuba, CHDCND Lào